Webmaster.net.pl - Informacje

« »

Netykieta
Netykieta, czyli prawa i obowi�zki internauty Motywacj� do powstania tego opracowania by�a potrzeba opracowania jednolitych wskaz�wek dla wszystkich protoko��w Internetu, kt�re pozwoli�yby u�ytkownikom wykorzystywa� wszystkie potencjalne zasoby Internetu, zapewniaj�c jednocze�nie pe�n� ich (u�ytkownik�w) odpowiedzialno�� za spos�b dost�pu i transmisji informacji poprzez sie� Internet. Zak�adamy, �e czytaj�cy jest w pewnym stopniu zaznajomiony z terminologi� i protoko�ami, do kt�rych odwo�ujemy si� w tym opracowaniu. Zezwala si� na powielanie i rozpowszechnianie tego dokumentu, pod warunkiem �e tekst pozostanie nienaruszony. W sprawach uzupe�nie�, komentarzy, sugestii itp. prosimy nadsy�a� poczt� na adres: rinaldi@acc.fau.edu.
Wprowadzenie Spraw� o podstawowym znaczeniu dla ka�dego u�ytkownika sieci jest, aby zdawa� on sobie spraw� ze swej odpowiedzialno�ci za dost�p do rozleg�ych zasob�w Internetu: us�ug, komputer�w, system�w i ludzi. U�ytkownik ponosi ostateczn� odpowiedzialno�� za swoje dzia�ania przy dost�pie do us�ug sieciowych. Internet nie jest pojedyncz� sieci�; jest to raczej zbi�r tysi�cy pojedynczych sieci, kt�rym umo�liwiono wymian� informacji pomi�dzy sob�. Informacja wysy�ana do Internetu mo�e w rzeczywisto�ci w�drowa� poprzez wiele r�nych sieci zanim dotrze do miejsca przeznaczenia. Dlatego u�ytkownicy pracuj�cy w Internecie musz� by� �wiadomi obci��enia, jakie wnosz� do innych wsp�pracuj�cych sieci. Jako u�ytkownik sieci lokalnej otrzymujesz zezwolenie na dost�p do innych sieci (i/lub system�w komputerowych w nich pracuj�cych). Ka�da sie� i system maj� w�asny zestaw regu�, zwyczaj�w i procedur. Dzia�ania, kt�re s� rutynowo dozwolone w jednej sieci/systemie, mog� by� kontrolowane lub nawet zabronione w innej. U�ytkownik jest odpowiedzialny za przestrzeganie tych lokalnych regu�. Pami�taj: fakt, �e u�ytkownik mo�e wykona� jakie� konkretne dzia�anie nie oznacza jeszcze, �e powinien je wykona�. U�ywanie sieci jest PRZYWILEJEM, a nie UPRAWNIENIEM; przywilejem, kt�ry mo�e by� w ka�dej chwili czasowo odebrany za jego nadu�ywanie. Przyk�adami takiego nadu�ywania mog� by�: umieszczanie w systemie nielegalnych informacji, u�ywanie obel�ywego lub budz�cego inne zastrze�enia j�zyka w przesy�anych wiadomo�ciach (zar�wno publicznych jak i prywatnych), nadawanie wiadomo�ci, kt�re mog� spowodowa� utrat� wynik�w pracy u odbiorc�w, wysy�anie tzw. list�w �a�cuszkowych, broadcast'�w, oraz wszelkie inne dzia�ania, kt�re mog� spowodowa� przepe�nienie sieci lub w inny spos�b zak��ca� prac� innych u�ytkownik�w. W szczeg�lnych wypadkach mo�e nast�pi� odebranie przywileju pracy w sieci NA STA�E, b�d�ce wynikiem akcji dyscyplinarnych, podejmowanych przez specjaln� komisj�, powo�an� do badania przypadk�w nadu�y� w Sieci.
Poczta elektroniczna i pliki, odpowiedzialno�� u�ytkownika U�ytkownik odpowiada za zawarto�� i utrzymywanie w porz�dku swojej elektronicznej skrzynki pocztowej: + Kontroluj poczt� codziennie i utrzymuj si� w wyznaczonym Ci limicie miejsca na dysku. + Usuwaj niezw�ocznie niepotrzebne przesy�ki, poniewa� zajmuj� one miejsce na dysku. + Utrzymuj w swojej skrzynce tylko naprawd� niezb�dne przesy�ki. + Przesy�ki mo�na kopiowa� do zbioru, a nast�pnie na dysk lokalny Twojego komputera lub dyskietk�, do p�niejszego wykorzystania. + Nigdy nie zak�adaj, �e Twoja poczta mo�e by� odczytana tylko przez Ciebie; inni mog� by� te� w stanie odczyta� Twoj� przesy�k�. Nigdy nie wysy�aj i nie przechowuj niczego, czego nie chcia�by� zobaczy� np. w dzienniku wieczornym. U�ytkownik jest te� odpowiedzialny za zawarto�� i utrzymywanie w porz�dku swojego katalogu (home directory) na dysku serwera. + Utrzymuj zawarto�� katalogu na poziomie niezb�dnego minimum. Pliki powinny by� kopiowane na dysk lokalny Twojego komputera lub na dyskietki. + Rutynowo i cz�sto kontroluj, czy Tw�j komputer/dyskietki nie zosta� zawirusowany, szczeg�lnie po transmisji plik�w z innych system�w, aby zapobiec rozprzestrzenianiu si� wirus�w. + Twoje pliki mog� by� dost�pne dla os�b posiadaj�cych wy�sze uprawnienia systemowe, tak wi�c nie przechowuj niczego prywatnego w Twoim katalogu.
Telnet + Wiele us�ug dost�pnych poprzez TELNET posiada pliki z dokumentacj�, dost�pne on-line lub przez FTP. �ci�gnij te pliki i zapoznaj si� z nimi, zamiast blokowa� ��cza podczas d�ugotrwa�ych pr�b nauczenia si� nowego systemu. + Pami�taj o innych u�ytkownikach, kt�rzy chc� korzysta� z danej us�ugi; jej operator mo�e Ci w ostateczno�ci zabroni� do niej dost�pu. B�d� przy��czony do innego systemu tylko na czas niezb�dny dla uzyskania ��danej informacji, a potem od��cz si� bez zw�oki. + Uzyskane informacje powiniene� skopiowa� na sw�j lokalny komputer lub na dyskietki (nie przetrzymuj ich na serwerze).
Anonymous FTP (protok� przesy�ania plik�w) U�ytkownicy powinni podawa� jako PASSWORD sw�j adres poczty elektronicznej (E-mail); operator serwera FTP mo�e w�wczas w razie potrzeby �ledzi� poziom u�ytkowania FTP. Je�eli Tw�j adres E-mail powoduje b��dy, podaj GUEST w odpowiedzi na nast�pny password prompt. + Staraj si� wykonywa� transmisj� du�ych plik�w (ponad 1 Mb) po godzinach pracy, a w przypadku odleg�ych serwer�w - w p�nych godzinach wieczornych. + Stosuj si� do ogranicze� czasowych wymaganych przez serwery FTP. My�l w kategoriach czasu lokalnego na serwerze, z kt�rym si� po��czy�e�, a nie Twojego czasu lokalnego. + Kopiuj uzyskane pliki na Tw�j komputer lokalny lub dyskietki, aby utrzyma� si� w wyznaczonym limicie Twojego katalogu na serwerze. + Je�eli korzystasz z us�ug ARCHIE, r�b to w miar� mo�liwo�ci za pomoc� poczty elektronicznej, a nie on-line. Kopiuj�c programy u�ytkownik jest odpowiedzialny za sprawdzenie i przestrzeganie warunk�w licencji i praw copyright. Je�eli program jest Ci przydatny w u�ytkowaniu, op�a� (je�eli jest wymagana) autorowi op�at� rejestracyjn�. Je�eli masz jakie� w�tpliwo�ci, nie kopiuj programu; by�o wiele przypadk�w gdy oprogramowanie chronione przez copyright znalaz�o si� w archiwach FTP. Dodatkowych informacji (support) co do skopiowanych program�w ��daj od autora danej aplikacji. Usuwaj niepotrzebne programy z Twojego systemu.
Komunikacja elektroniczna (e-mail, listy dyskusyjne, grupy dyskusyjne, listy wysy�kowe) + Nadawaj przesy�ki kr�tkie i na temat. + W jednej przesy�ce koncentruj si� na jednym temacie. + B�d� profesjonalny i ostro�ny w tym, co m�wisz o innych. (Przesy�ki E-mail �atwo jest rozpowszechnia�!). + Cytuj zawsze �r�d�a, referencje itp. + Pisz kr�tkimi liniami, unikaj znak�w steruj�cych. + Przestrzegaj drogi s�u�bowej w korespondencji z administratorami sieci/us�ug. Np. nie przesy�aj za�ale� na dzia�anie poczty bezpo�rednio na top tylko dlatego �e potrafisz to zrobi� poprzez E-mail. + Nie u�ywaj sieci akademickich do cel�w handlowych i prywatnych. + W stopce przesy�ki pocztowej za��czaj swoje dane (signature). Powinny one zawiera�: imi�, nazwisko, stanowisko, kom�rk� organizacyjn�, adres E-mail i by� nie d�u�sze ni� 4 linie. Dodatkowo mo�na poda� adres pocztowy i nr telefonu. + Pisz du�ymi literami tylko aby podkre�li� wa�ny punkt lub wyr�ni� tytu�/nag��wek. S�owa mo�na te� wyr�ni� ujmuj�c je w gwiazdki. + B�d� staranny i ostro�ny przekazuj�c (forwarding) poczt� na adresy grupowe i listy dystrybucyjne. Zaleca si� poda� �r�d�o dokumentu oraz instrukcje jak otrzyma� kopi�. + Za szczeg�lnie niegrzeczne uwa�a si� rozpowszechnianie prywatnej poczty przez mailing lists lub Usenet bez zezwolenia autora. + B�d� ostro�ny pisz�c z humorem lub sarkazmem. Bez osobistego kontaktu Tw�j �art mo�e by� odebrany jako z�o�liwa krytyka. + Przestrzegaj warunk�w licencji i copyright'u. + Cytuj�c inne osoby, wytnij wszystko, co nie dotyczy bezpo�rednio problemu. Za��czenie ca�ego artyku�u na pewno znudzi czytaj�cych. + U�ywaj w miar� mo�liwo�ci skr�t�w.
Listy dyskusyjne, grupy dyskusyjne Na niekt�rych listach panuje ma�y ruch, inne mog� wype�ni� Twoj� skrzynk� kilkuset przesy�kami na dzie�. Liczne przesy�ki nadchodz�ce z r�nych list server�w, listy adresowane do wielu u�ytkownik�w wymagaj� znacznego nak�adu czasu na przetwarzanie i okupuj� cenne zasoby systemu. Subskrypcje do list dyskusyjnych nale�y ogranicza� do niezb�dnego minimum, uwzgl�dniaj�c limit miejsca na dysku i w�asne mo�liwo�ci czytania na bie��co nadsy�anych przesy�ek. + Dbaj aby Twoje pytania i komentarze odpowiada�y tematowi danej listy. + Nie wahaj si� prowokowa� innych do dyskusji. Pami�taj, �e dyskusje te s� publiczne i s�u�� konstruktywnej wymianie pogl�d�w. Traktuj innych uczestnik�w tak, jak chcia�by� by� sam traktowany. + Stawiaj�c pytanie w grupie dyskusyjnej, zalecaj nadsy�anie odpowiedzi do Ciebie osobi�cie; wy�lij opracowan�, zbiorcz� odpowied� do ca�ej grupy. + Odpowiadaj�c na przesy�k� nades�an� do grupy, sprawd� adres aby by� pewnym, �e odpowiadasz zgodnie z intencj� (pojedynczej osobie lub ca�ej grupie). + Zapisuj�c si� do grupy, zachowaj otrzymane potwierdzenie zg�oszenia aby ew. m�c si� na nie powo�a�. + Je�eli nie b�dzie Ci� w pracy ponad tydzie�, wypisz si� lub zawie� subskrypcj� we wszystkich listach/grupach, do kt�rych nale�ysz. + Je�eli mo�esz odpowiedzie� na czyje� pytanie, odpowiedz na jego osobisty adres. Dwudziestu ludzi odpowiadaj�cych na to samo pytanie na du�ej li�cie mo�e zape�ni� szybko wiele skrzynek pocztowych... + Zapisuj si� na list� podaj�c sw�j osobisty adres, a nie np. wsp�lny adres biura, katedry itp. + Czasami zapisuj�cy si� na list� nie s� zaznajomieni z w�a�ciw� etykiet� sieciow� (netiquette) i nadsy�aj� zadania SUBSCRIBE lub UNSUBSCRIBE bezpo�rednio do samej listy. B�d� tolerancyjny w takich przypadkach, udziel lepiej po�ytecznych wskaz�wek zamiast krytykowa�. + Inni ludzie na li�cie nie s� zainteresowani Twoimi zadaniami zapisania czy wypisania z listy. Wszelkie zadania administracyjne tego typu winny by� nadsy�ane pod odpowiedni adres, nie za� do samej listy. Odpowiednie do tego celu s� adresy: o dla LISTSERV GROUPS - listserv@host o dla MAILING LISTS - listname-REQUEST@host, lub listname-OWNER@host + Zar�wno w przypadku Mailing lists jak i LISTSERV groups w celu zapisania/wypisania na/z listy, w tre�ci przesy�ki umie��: + SUBSCRIBE nazwa_listy imi� nazwisko (aby zapisa� si� na list�), lub + UNSUBSCRIBE nazwa_listy (aby si� z niej wypisa�).
Dziesi�� przykaza� etyki komputerowej 1. Nie b�dziesz u�ywa� komputera aby szkodzi� innym. 2. Nie zak��caj pracy na komputerach innym. 3. Nie zagl�daj bez pozwolenia do cudzych plik�w. 4. Nie b�dziesz u�ywa� komputera aby kra��. 5. Nie b�dziesz u�ywa� komputera do dawania fa�szywego �wiadectwa. 6. Nie b�dziesz u�ywa� ani kopiowa� program�w, za kt�re nie zap�aci�e�. 7. Nie b�dziesz u�ywa� zasob�w cudzych komputer�w bez zezwolenia (autoryzacji). 8. Nie b�dziesz przyw�aszcza� sobie wysi�ku intelektualnego innych. 9. B�dziesz my�la� o spo�ecznych konsekwencjach programu, kt�ry piszesz. 10. B�dziesz u�ywa� komputera z rozwag� i ostro�no�ci�.

Webmaster.net.pl 2024